Jak wdrożyć klej do produkcji? Norma klejowa DIN 2304

Norma DIN 2304 została wprowadzona w marcu w 2016 roku. Jest związana z systemem zarządzania jakością ISO 9001 i dotyczy wszystkich sektorów przemysłowych, w których stosuje się połączenia klejowe. Norma ta jest porównywalna ze znaną normą DIN 6701 stworzoną z myślą o sektorze kolejowym. Celem normy jest stworzenie standardów, które umożliwią przygotowanie i wdrożenie powtarzalnych i niezawodnych procesów klejenia. Dodatkowo norma ułatwia identyfikację procesów, analizę błędów, wzmacnia świadomość jakości u pracowników. Wdrożenie technik przeprowadzania testów i badań.

Norma ta opisuje stan techniki dla organizacji prawidłowego wykonania procesów związanych z techniką klejenia w zakładzie. Połączenia klejone w rozumieniu DIN 2304 to połączenia materiałów wykonane przez użyciu klejów, o podstawowej funkcji przenoszenia obciążeń mechanicznych, niezależnie od właściwości co do wytrzymałości i odkształceń stosowanych klejów. Funkcja przenoszenia obciążeń gwarantuje przy tym, przez cały cykl życia produktu – jego sprawność działania i bezpieczeństwo.

Zgodnie z ta normą klejenie jest procesem specjalnym. „Szczególne procesy" to etapy produkcyjne, jednostki produktowe lub produkty, których nie można zbadać za pomocą badań nieniszczących, dających stuprocentową pewność. Oznacza to, że nie można wiarygodnie przewidzieć, jak długo wytrzyma połączenie i produkt. Spoina klejowa zalicza się do tego typu procesów, ponieważ bez testów zrywających i starzeniowych, które niszczą spoinę i produkt nie da się określić trwałości i wytrzymałości kleju i całego połączenia.

Powodem tego stanu jest fakt, że na proces klejenia i osiągane docelowo parametry wpływa szereg zmiennych. Dodatkowo każdy czynnik może w decydujący sposób wpłynąć na całe połączenie, przez co może determinować powodzenie całego procesu produkcyjnego. Sytuacji nie polepsza fakt, że większość stosowanych klejów przemysłowych jest tworzywami sztucznymi, które ulegają starzeniu, m.in. pod wpływem wilgoci. Starzenie natomiast osłabia przyczepność i kohezję kleju. 

Przyjmuje się że 90% błędów w procesach klejenia jest spowodowanych błędami przy aplikacji, a nie wadą samego produktu.

Klejenie jest najbardziej porównywalne z technologią spawania. Spawacze, w ramach swej technologii posiadają hierarchiczny, niezależny od produktów, system kwalifikacji personelu sformalizowany i certyfikowany międzynarodowymi normami. Pracownicy zaangażowani w proces spawania na każdym etapie są przeszkoleni i świadomi swoich obowiązków i odpowiedzialności. Dla procesów klejenia stworzono podobny system posiadający hierarchiczne poziomy odpowiedzialności za proces począwszy od poziomu wykonawczego przez poziom nadzoru / zarządzania po poziom podejmowania decyzji technicznych. Są to stopnie uznane na arenie międzynarodowej, zgodne z ISO 17024, niezależne od branży i produktu. Wytyczne zharmonizowane dla Europy: Europejski Technik Klejenia — EAB, Europejski Specjalista Klejenia — EAS, Europejski Inżynier Klejenia — EAE.

Norma ISO 17024 opisuje stan techniki dla organizacji prawidłowego wykonania procesów związanych z techniką klejenia w zakładzie.

Wymogi bezpieczeństwa połączeń klejonych

Klasyfikacja połączeń klejonych pod względem wymogów bezpieczeństwa przeprowadza konstruktor lub osoba odpowiedzialna za dany produkowany element. Oceniane są potencjalne skutki zerwania połączenia klejonego.

Skutki zerwania połączenia dzieli się na:

S1 – wysokie wymogi bezpieczeństwa

Zerwanie połączenia prowadzi do bezpośredniego lub pośredniego do nieuniknionego zagrożenie dla zdrowia i życia. Zerwanie prowadzi do utraty funkcjonalności, której konsekwencją jest wysokie prawdopodobieństwo nieuniknionego zagrożenia dla zdrowia i życia.

S2 – średnie wymogi bezpieczeństwa

Zerwanie połączenia może prowadzić do bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia, Zerwanie prowadzi do utraty funkcjonalności, której konsekwencje mogą wiązać się ze szkodami dla ludzi lub poważnymi szkodami dla środowiska.

S3 – niskie wymogi bezpieczeństwa

Zerwanie połączenia klejonego prowadzi do utraty funkcjonalności, której konsekwencje przypuszczalnie nie wiążą się ze szkodami dla ludzi lub poważnymi szkodami dla środowiska.

Zerwanie prowadzi do utarty funkcjonalności, której konsekwencje wiążą się się najwyżej z utrata komfortu lub wydajności.

Zerwanie takie prawdopodobnie nie wiąże się z większymi kosztami majątkowymi.

S4- brak wymogów bezpieczeństwa

Zerwanie połączenia prowadzi do utraty funkcjonalności, której konsekwencje w możliwych do przewidzenia warunkach nie wiążą się ze szkodami dla ludzi i dla środowiska.

Zerwanie wiążę się wyłącznie z utratą komfortu i wydajności i nie wiąże się z większymi szkodami majątkowymi.

Według profesora Andreasa Großa z Fraunhofer IFAM norma DIN 2304 jest bardzo pomocnym narzędziem w przypadku sporów prawnych o odszkodowania. Konkretyzuje normę jakościową ISO 9001, określa zasady sztuki klejenia. Wdrożenie tej normy pozwala na zmniejszenie błędów przy klejeniu, co przekłada się na obniżenie kosztów. Firmy stosujące powyższą normę podnoszą dodatkowo swój prestiż i zaufanie kontrahentów oraz odbiorców.

Kto odpowiada za przestrzeganie normy DIN 2304?

Za proces klejenia odpowiedzialny jest tylko i wyłącznie użytkownik produktu. Nie można przenieść odpowiedzialności na dostawcę kleju. Zadanie producenta kleju polega na dostarczeniu produktów zgodnie ze specyfikacją zawartą w kartach technicznych, w odpowiednich warunkach (np. temperaturze), a także na udowodnieniu pożądanej jakości swoich produktów. Po dostawie do klienta producent nie ponosi on jednak dalszej odpowiedzialności, ponieważ nie ma wpływu na zastosowanie i sposób użycia jego produktów. Może jedynie doradzać pewne rozwiązania, ale nie może podejmować decyzji i ponosić za nie odpowiedzialności. Producent/ dostawca nie powinien angażować się w wątpliwe konstrukcje prawne, której mają na celu obejście odpowiedzialności przypisywanej odbiorcy jednoznacznie w omawianej normie.